Το Νόημα του Αγώνα στην Καθημερινή Ζωή

Ήταν μέσα στο 1982, όταν ο έφηβος μαθητής έπρεπε να διαπραγματευτεί στο μάθημα της έκθεσης το θέμα που έχει και ο τίτλος του παρόντος κειμένου. Η ανησυχία του τότε στο μάθημα της έκθεσης ήταν αν θα ‘γραφε αυτά που πίστευε ή αυτά που ήθελε να διαβάσει ο καθηγητής του. Γιατί δυστυχώς το σχολείο μέχρι τότε δεν τον είχε πείσει ότι η καλύτερη έκφραση είναι αυτή που καθρεφτίζει τις πραγματικές σου ανάγκες και ενδιαφέροντα. Ήταν όμως τέτοιο το θέμα που δεν μπορούσε να γράψει αερολογίες για να πάρει βαθμό. Κι αποφάσισε: θα ‘γραφε ότι πίστευε. Ο μαθητής που δεν είχε ξανά αντιμετωπίσει ένα τέτοιο θέμα έκθεσης, κατάλαβε πως η δική του εμπειρία ήταν πολύ μικρή, αφού ο κύκλος των δραστηριοτήτων του μέχρι τότε δεν ξεπερνούσε τα όρια του σχολείου και του άμεσου οικογενειακού του περιβάλλοντος. Γι’ αυτό χρησιμοποίησε την εκφρασμένη από το περιβάλλον του εμπειρία για τα δύσκολα χρόνια που μεγάλωσαν οι γονείς του, και τον αγώνα που έκαναν απέναντι σε φτώχεια, ορφάνια, αδικία, εκμετάλλευση με όπλο τους την ηθική και τη βοήθεια του Θεού.
Έγραψε τότε για το φτωχό μαθητή που με στερήσεις κοπίαζε στον αγώνα της γνώσης και της αρετής για να φύγει με τα φτερά των σπουδών από την ανέχεια και την κακοτυχία. Έγραψε για τον δουλευτή πατέρα που προτάσσοντας την γονεϊκό του καθήκον αντιμετώπιζε ξενιτιά, στερήσεις, για χάρη της οικογενειακής αξιοπρέπειας και της ευτυχίας των παιδιών του. Έγραψε για την καρτερική μάνα που βάζοντας πάνω από τον εαυτό της το καθήκον της μητρότητας που της εμπιστεύτηκε ο Θεός πάλευε με τις δυσκολίες που της επέβαλε ο ρόλος της και οι μικρότητες της κοινωνίας που την ήθελαν, ως γυναίκα στο επίκεντρο, της κακής κριτικής και αναίδειας. Ίσως επειδή ήταν καλογραμμένη, ίσως γιατί άγγιξε την προσωπική ιστορία του καθηγητή, η έκθεση αξιολογήθηκε με υψηλό βαθμό.
Πέρασαν από τότε δεκαπέντε χρόνια και ο μαθητής εκείνος αναρωτιέται ποιο είναι το νόημα του αγώνα στην καθημερινή ζωή στις μέρες μας; Τώρα ο μαθητής δεν χρειάζεται να ψάξει για υλικό από την ιστορία των προγόνων του. Μεγάλωσε και γράφει αυτός τη δική του ιστορία. Έκανε οικογένεια και πρέπει να τη συντηρήσει. Έχει παιδιά και πρέπει να τα νουθετήσει. Κι αναζητά τα μέσα για την επίτευξη αυτών των καθηκόντων. Να συντηρήσει, να νουθετήσει!


Πως συμβιβάζονται αλήθεια δύο τόσο διαφορετικοί όροι μέσα στον ίδιο ρόλο, στη σημερινή κοινωνία; Να συντηρήσει σημαίνει υλικές ανάγκες ενώ να νουθετήσει σημαίνει καλλιέργεια του ψυχικού κόσμου. Μπορεί να τα κάνει και τα δύο ο μαθητής - πατέρας στη σημερινή κοινωνία;
Η απάντηση που δίνει ο ίδιος στο ερώτημά του είναι ναι, μπορεί! Και αυτό είναι το νόημα του αγώνα, που κάνει, στην καθημερινή ζωή. Ο αγώνας του είναι να εκπληρώσει την ανάγκη για τα απαραίτητα υλικά αγαθά διαφυλάσσοντας ακέραιο τον ψυχικό του κόσμο έτσι ώστε να μπορεί να δώσει όραμα και να νουθετήσει τα παιδιά του. Είναι δύσκολος αυτός ο αγώνας σήμερα γιατί φέρνει αντιμέτωπες τις πολυποίκιλες, και ίσως πλασματικές, ανάγκες που επιβάλλει η κοινωνία με την ‘’γραφική’’ όπως κατέληξε ανάγκη της ψυχικής μας καλλιέργειας. Είναι δύσκολος ο αγώνας, όπως ήταν πάντοτε. Το δυσκολότερο είναι όμως σήμερα να αναγνωρίσεις ποιος είναι ο αγώνας, γιατί χωρίς να το καταλάβεις έχεις πουλήσει τη συνείδησή σου, δηλαδή την κληρονομιά σου, στο κυνήγι του βολέματος, στην αναζήτηση του εύκολου και του υπερβολικού. Το νόημα του αγώνα την καθημερινή ζωή σήμερα είναι αν μπορούμε να διατηρούμε την αξιοπρέπειά μας στον αγώνα για την εξασφάλιση των απαραίτητων αγαθών. Για να βοηθηθούμε σ’ αυτό πρέπει να βρούμε ποια είναι τα απαραίτητα, όπως και το πόσα είναι αρκετά για να ζούμε.
Μήπως το κυνήγι του ‘’όλο και περισσότερα’’ δεν βοηθάει και πολύ; Μήπως έτσι δεν μπορούμε να νουθετήσουμε τα παιδιά μας γιατί τους εγκλωβίζουμε σ’ ένα αδιέξοδο; Αλήθεια πόσο βοηθάει τα παιδιά μας μια τέτοια προοπτική; Ο μαθητής - πατέρας και σήμερα, μετά από δεκαπέντε χρόνια, ισχυρίζεται ότι έχει νόημα ο αγώνας στην καθημερινή ζωή. Αποτελεί ταυτόχρονα, και μια ισχυρή πρόκληση, επειδή ακριβώς είναι δύσκολος.-

Koζάνη 1996

Πέτρος Α. Νάτσης